Birinci basamak doktoru olmayan 6 milyon Kanadalıdan bazılarıyla tanışın
Altı milyondan fazla Kanadalı diyelim Aile hekimlerine düzenli erişimleri yoktur. Uzmanlara göre bu, anlatılmamış hasara ve önlenebilir ölüm ve hastalık vakalarına neden olan bir kriz ve iyileşmeden önce daha da kötüleşmesi bekleniyor.
Kanada’nın kamu tarafından finanse edilen sağlık sisteminde birinci basamak hekimleri, bakımı koordine ederek ve koruyucu hekimlik, ilaçlar, teşhis ve uzmanlara erişimi sağlayarak kritik bir bekçi rolü oynamaktadır.
Bazı sigortalı kişilerin doğrudan uzmanlara ve kliniklere gidebildiği ABD’den farklı olarak Kanadalılar, belirli bir bakıma ihtiyaç duymaları halinde aile doktorlarını veya ayakta tedavi kliniklerinde pratisyen hekimleri görmek zorundadır.
Kanada’da birinci basamak doktoruna sahip olmak bir avantaj değildir. Bu bir zorunluluk.
Bu kadar çok insan temel hizmetlere kolay erişime sahip olmadığı sürece halkın sağlığının kötüleşmesinin beklendiğini ifade eden Dr. David Barber, aile hekimi ve Ontario Tabipler Birliği’nin (OMA) Genel ve Aile Hekimliği Bölümü başkanı.
“Bu konuda çok endişeliyim. Barber, CBC News’e yaptığı açıklamada, sağlık sistemine erişimi olmayan hastaları düşündüğümde çok korkuyorum” dedi.
Ottawa ile eyaletler arasında imzalanan ve daha fazla uzmanlık eğitimi pozisyonları için para ve yabancı tıbbi niteliklerin tanınmasını da içeren milyarlarca dolarlık sağlık hizmetleri anlaşmasının iyi bir başlangıç olduğunu ancak rakamların hükümetlerin daha fazlasını yapması gerektiğini gösterdiğini söyledi.
CBC News’in analizi, nüfus artışına ve birinci basamak doktoru olmayan milyonlarca insana rağmen Kanada’daki muayenehane sayısının son on yılda büyük ölçüde sabit kaldığını gösteriyor.
Nüfus artıyor ve aile hekimleri topluca emekli oluyor. Barber, Ontario’da 1,7 milyondan fazla insanın 65 yaş üstü bir birinci basamak doktoruna sahip olduğunu söyledi.
Sonuç olarak OMA, 2026 yılına kadar eyalette yaşayan dört kişiden birinin beşikten mezara kadar birinci basamak hekimine sahip olmayacağını öngörüyor.
Barber, “Şu şekilde ifade ediyorum: Yeterli öğretmen olmadığı için çocukların yüzde 25’inin okula gitmemesi kabul edilebilir mi?” dedi.
“Bu çok fazla zarara, yüksek morbidite ve mortaliteye neden oluyor” diye ekledi. “Daha çok hastalık göreceğiz”
CBC News’in bildirdiği gibi, sisteme daha fazla doktor getiren önemli bir kanal olan doktor muayenehanelerinin sayısı son on yılda durgunlaştı. Aile hekimliğini seçen tıp öğrencilerinin sayısı azaldı.
Mevcut az sayıdaki değerli yurtlar bazen Suudi Arabistan gibi zengin ülkelerden gelen ve sözleşme gereği ikametlerini tamamladıktan sonra eve dönmek zorunda olan yabancı öğrencilere verilmektedir.
Bürokrasi, Kanada doğumlu ve yabancı eğitimli doktorların eve gelip pratik yapmasını son derece zorlaştırıyor.
Yeni Kanadalılar, yeni ülkelerinde mesleklerini icra etmek için ihtiyaç duydukları becerileri elde etmek için de zorlu bir süreçten geçiyorlar; bu süreç yıllar alabiliyor.
Ve birçok aile hekimi geleneksel kliniklerde çalışmıyor, daha düzenli çalışma saatlerinin olduğu ve iş-yaşam dengesinin daha iyi olduğu hastanelerde veya spor kliniklerinde çalışmayı tercih ediyor.
CBC News, aile doktoru olmayan bazı Kanadalılarla konuştu. Hepsi, güvenebilecekleri bir doktor olmadan veya labirent gibi bir sağlık sistemi içinde kendilerine yardım etmeden hastalanmaktan korktuklarını söylüyor.
Kanada, bürokrasi ve ön yargıların birleşimi nedeniyle burada oturma izni almalarını zorlaştıran, yurtdışında eğitim gören ve çalışamayan yüzlerce nitelikli Kanadalı doktoru kaybediyor.
Hastalıkların tedavi edilememesinden ve acil serviste saatlerce beklemek zorunda kalmalarından endişe ediyorlar. Hasta aile üyelerinin gözden kaçacağından endişeleniyorlar.
Üç yıldır bekleme listesinde
Jane Williams Victoria, BC’de yaşıyor
Doktoru, hastalarına sağlıklarıyla ilgilenecek başka birini bulmaları için zaman tanımak adına emekliliğini zamanında duyurdu.
Ancak Williams aradığı üç yıl boyunca kimseyi bulamadı. Eyalet hükümetinin bölgesel bir listeyi ulusal bir rehberde birleştirmesinden bu yana bir bekleme listesinden diğerine taşındığını söyledi.
Tek istediğinin bekleme listesinde nerede olduğunu bilmek olduğunu söyledi; eyalet yetkililerinin kendisine paylaşılmaması gerektiğini söylediği bilgiler.
Kocası Steve bu yıl içinde ameliyat olacak. Bir pratisyen hekim olmadan ameliyat sonrası ilaç ve tam iyileşme için ihtiyaç duyduğu tavsiyeleri alamamasından korktuğunu söyledi.
“Tıbbi bir krizin ortasındaysanız ne yapmalısınız?” dedi. “Hastaneler üzerinde kimsenin istemediği bir baskı oluşturacak.”
Williams, Kanada gibi zengin bir ülkenin milyonlarca insanı temel hizmetlere erişimden mahrum bırakmasının anlaşılmaz olduğunu söyledi.
“Bu bir meydan okuma. Ne olacağından pek emin değiliz” dedi CBC News’e. “Yaklaşık üç yıldır listedeyiz ve hiçbir şey olmuyor gibi görünüyor.”
“Bu, hükümetlerin ileriye dönük planlamalarının zayıf olduğunu gösteriyor. Göçle birlikte nüfusun arttığını görüyorsunuz. Görüyorsunuz aile hekimlerini kaybediyoruz. Ve benim gibi sağlık hizmetlerine daha fazla ihtiyaç duyan yaşlı bir neslin olduğunu görüyorlar.”
“Sorun sürekli bir kenara itiliyor gibi görünüyor, değil mi?”
Yaş
65 yaşındaki Bill Wishart, Sidney yakınlarında, Cape Breton’da ormancılık teknisyeni olarak ormanlık alanlarda fiziksel olarak çalışıyor.
Kendini sağlıklı görüyor – tek endişesi yüksek tansiyon – ama kırık omuzlar ve değiştirilmesi gereken kırık kalça da dahil olmak üzere çok sayıda yaralanma yaşadı.
Özellikle son on yılda Wishart’ın dört ya da beş farklı sağlayıcıdan oluşan birinci basamak doktoruna ara sıra erişimi oldu. Hayatı boyunca yaklaşık 15 farklı birinci basamak hekimi bulunduğunu söyledi.
Aldığı bakımdan her zaman memnun olmadığını, daha önceki bir pratisyen hekimin kalça ağrısına yanlış teşhis koyduğunu ve gerçekten ihtiyaç duyduğu replasman tedavisini yıllarca reddettiğini, ancak en azından bir sorun çıktığında iletişime geçebileceği güvenebileceği birinin olduğunu söyledi.
Yurtdışında eğitim gören Kanadalı tıp öğrencileri Kanada’da ikamet almak için mücadele ederken, yabancı uyrukluların veya “vize stajyerlerinin” yer bulma sayısı yüzde 70 arttı, savunucuları bu eğilimin sona ermesi gerektiğini söylüyor.
Ailesine daha yakın olmak için Ontario’ya taşındığında geçen Kasım ayında birinci basamak doktorunu kaybetti.
Kendisi il bekleme listesinde. Ayrıca, daha düzenli bakım ve dikkat gerektiren bir durum ortaya çıkmadan önce, karısının doktorunun onu hasta olarak kabul edeceğini umuyor.
Wishart, “Biraz yaşlandıkça en azından düzenli kontrollere sahip olmak istersiniz, biliyorsunuz” dedi.
“Her şeyin yavaş yavaş dağılacağını biliyorum. Aile hekiminiz, sağlığınızla ilgilenen biri yoksa işiniz çok zor. Belli bir düzeyde anlaşmaya vardığınız kimse yok. Korkuyorum.” Ben de bir şeyleri kaçıracağım.
Wishart suçun bir kısmını federal ve eyalet hükümetlerine yüklüyor.
Özellikle Ottawa’nın eyaletlerin aile doktorlarını işe alması ve elinde tutması konusunda yeterince yardım etmediğini söyledi.
Wishart, pandemi dönemi uygulaması ArrivalCan’da israf edildiği iddia edilen milyonlarca dolara dikkat çekerek, paranın, kendisi gibi sürekli sağlık kaynağı sıkıntısı çeken daha küçük bir bölge için oyunun kurallarını değiştirebileceğini söyledi.
“ArrivalCan’ın parası bitti. Eğer 56 milyon dolar yatırım yaptıysanız – eğer bunu Truro ya da Amherst gibi bir yere yatırırsanız, bu biraz da olsa yardımcı olacaktır” dedi ve başarısız uygulama geliştirmenin fiyat etiketine atıfta bulundu.
“Sağlık hizmetlerine harcadığımız para kadar, daha iyi bir sistemimiz ve bunu yapmanın daha iyi bir yolu olmadığı için şaşkına dönüyorum. Buna bir cevabım yok, sağlık sektöründe çalışmıyorum, “Fakat pratisyen hekimlere daha fazla değer vermememiz şaşırtıcı.”
Avukat
Marilyn Gifford Sarnia, Ontario’da yaşıyor. Bir aile doktoru var ama toplumdaki pek çok kişinin aile doktoru olmadan gittiğini görmek onu “hasta” kılıyor dedi.
Ontario’daki kendi bölgesinin acilen daha fazla aile doktoruna ihtiyacı olduğunu, eyalet verilerinin orada yaşayan üç kişiden birinin beş yıl içinde aile doktoru olmadan yaşayabileceğini gösterdiğini söyledi; bu oran eyalet ortalamasından çok daha yüksek.
Avustralya ve Birleşik Krallık gibi ülkelerde yurtdışında eğitim gören yerel öğrencilere daha fazla tıp uzmanı kontenjanı sağlamak için tabandan bir kampanya başlattı. Bir doktorun uygulama izni almadan önce uzmanlık eğitimini tamamlaması gerekir.
Bir dilekçe panosu ve “Bu yaşlı kadının 1.000 imzaya ihtiyacı var” yazan bir önlükle donanmış olarak, şimdiye kadar kendi bölgesinde yaklaşık 2.900 kişiyle şahsen tanıştı. Dilekçenin kabulünün beklentilerinin çok ötesine geçtiğini söyledi.
Gifford, bölge sakinleriyle olan etkileşimleri hakkında “Hikayeler berbat” dedi.
“Ortalama vatandaşa yönelik temel hizmetler yok. Burada pek çok hikaye duydum ve bunların çoğu çok yürek parçalayıcı.”
Her yıl, ülkenin tıp fakülteleri (uzmanlık programlarını kontrol eden kurumlar), yurtdışında eğitim gören yüzlerce potansiyel asistanını geri çeviriyor, kendi tıp fakültesi mezunlarına ayrıcalık tanırken onlara pozisyon vermiyor.
Kendisi gibi topluluklarda hizmet verecek daha fazla doktoru eğitmek için daha fazla yer açılana kadar dinlenmeyeceğini söyledi.
“Burada kriz modundayız. Yaptığımız şeyleri yapmaya devam ederek yetişmemizin bir yolu yok çünkü geride kalıyoruz” dedi.
“Bunun basit, pratik bir çözümü var: Yurt kontenjanlarının arttırılması. Bürokratik yükü azaltın.”
About The Author
